TÜP BEBEK TEDAVİSİNDE EMBRİYO TRANSFERİNDEN SONRA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Transferden gebelik testine kadar olan süreç son derece önemlidir. Bu süreçte embriyo rahim içerisinde tutunmaya ve daha sonra da gelişmeye çalışır. Bunun için doğru ortamların oluşturulması gerekmektedir. Transfer işleminden sonraki ilk 12 gün oldukça önemlidir.
EMBRİYO TRANSFERİNİN YAPILDIĞI GÜN
Embriyo transferi, tüp bebek tedavisinin kısa süren ancak en önemli aşamalarından biridir. Bu nedenle, transferin gerçekleştirildiği gün oldukça önemlidir. Embriyo transferi sonrasında anne adayı, öncelikle klinikte en az 45 dakika dinlenmelidir. Eve taburcu edildikten sonra, dinlenmenin evde de sürdürülmesi gerekir.
Şehir dışından gelen çiftlerin transfer sonrasında 2-3 saatlik mesafelere yolculuk etmesinde sakınca bulunmuyor. Daha uzun mesafelerden gelen çiftler ise gerekli durumlarda işlemin yapıldığı şehirde bir gün kaldıktan sonra evlerine dönebilir.
İşlemden sonraki gün, genel olarak gündelik işlere geri dönülebilir.
TRANSFERDEN SONRA SÜREKLİ YATMALI MI?
Bazı araştırmalarda embriyo transferinden sonra kısa süreli (1 saat ya da daha az) veya uzun süreli (24 saat) yatak istirahati verildiğinde elde edilen hamilelik oranlarının, hastanın transferden sonra hemen ayağa kaldırılması sonucunda elde edilen hamilelik oranlarına göre daha iyi olup olmadığı incelenmiştir.
Başarılı olarak sürdürülen çalışmalardan birinde rastgele seçilen bazı hastaları transferden sonra hemen ayağa kaldırılmış, bazılarına ise 30 dakika yatak istirahati verilmiş; sonuçta hastaların hamilelik oranları arasında önemli bir fark görülmemiştir.
Bu çalışmaların hiçbirinde uzun süreli yatak istirahatinin faydalı olduğu sonucuna varılmadığı gibi, şaşırtcı olanı çalışmalardan ikisinde 24 saat yatakta kalan kadınların embriyo tutunma oranlarında düşüş olduğu bildirildi. Buradan sağlıklı bir kadın için uzun süre yatakta tutulmanın doğal bir durum olmadığı ve hastanın endişesini ve stresini artırarak tedavinin sonucunu olumsuz olarak etkilediği sonucuna varıldı.
Yani; kısa süreli yatak istirahati uygulaması hiçbir fayda sağlamadığı için gereksiz; uzun süreli yatak istirahati uygulaması da hamilelik oranlarına olumlu bir etkisi olmadığı gibi tüp bebek tutunma oranlarını düşürdüğü için terkedilmelidir.
Ancak yine de ağır aktivitelerden uzak durulması gerekir. Tüm bunlar için doktorun önerisi ve takdiri en önemli husustur.
TRANSFER SONRASI CİNSEL YAŞAM
Tüp bebekte embriyo transferinden sonraki 12 gün içinde, yani gebelik testi yapılana kadar geçen süre içinde cinsel ilişkide bulunmanın, kadın açısından bazı riskler oluşturabileceği düşünülmektedir.
Bu bakımdan tüp bebek tedavisinde embriyo transferinden gebelik testine kadar yumurtalıklarda aşırı uyarılma sendromu riski yüzünden cinsel ilişkiden kaçınılması önerilir.
EMBRİYO TRANSFERİ SONRASI BESLENME NASIL OLMALIDIR?
Tüp bebek tedavisine başvurmak için gelen çiftlere doktor genel bir sağlıklı beslenme programı önermektedir. Zira sağlıklı ve dengeli beslenme hem gebeliğin oluşması hem de devamı yani tüp bebek tedavisi başarısı için çok önemlidir.
Embriyo transferi sonrasında da doktorun önerdiği şekilde beslenmek esastır. Embriyonun tutunabilmesi için özellikle uygulanması gereken, bebeğin tutunması ve gelişmesi açısından önemli olan sağlıklı beslenme programı bulunmaktadır. Embriyo transferinden sonra genellikle takviye olarak folik asit ve bazı vitaminler embriyonun tutunma başarısını arttırıcı etki gösterir.
Tüp bebek tedavisi sürecinde bol sıvı almak gerekir. Kola, çay, maden suyu yerine günde en az 2-3 litre su tüketilmelidir. Nohut, kuru fasulye, barbunya sofralardan eksik edilmemelidir. Haftalık yemek programında en az 2 gün kuru baklagiller olmalıdır.
Protein, mineral ve omega3 bakımından en zengin olan besin balıktır. Haftada en az üç kez balık tüketmek, tedavi başarısını olumlu etkiler.
Özellikle rahim iç dokusunu, rahim kasılmalarını arttıran; kahve, kola, Çikolata, Soda, Ananas, Maydanoz, Nar, Hurma gibi özel besinlerin rahim kontraksiyonlarını ve rahimdeki kasılmaları arttırdığı bilindiğinden özellikle bu tür gıdaların tüketilmemesi gerekmektedir.
Doğurganlığa faydası olduğu düşünülen bazı gıdalar, bitkisel ilaçlar, besin takviyelerinin tedavi sürecinde tam tersine olumsuz etkileri olabilir. Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçların etkinliğini azaltabilir. Bu nedenle doktora danışılmadan bu tip ilaçlar ya da besin takviyeleri kesinlikle kullanılmamalıdır.
Muhtemel listeria enfeksiyonundan kaçınmak amacıyla pastörize olmamış süt ve taze peynir yenmemelidir.
Bunun yanı sıra uzman bir diyetisyen ile görüşülüp detaylı bir beslenme planı yapılabilir. Mümkün olduğu kadar da fast food ve abur cubur olarak adlandırılan besinler yerine daha taze, organik besinler tüketilmelidir.
EMBRİYO TRANSFERİ SONRASI SPOR YAPILIR MI?
Tüp bebek tedavisinde embriyo transferi sonrasında egzersiz, hamilelik oluşmasını birkaç değişik nedenle engelleyebiliyor.
Bunlardan birincisi koşu ve karşıdakine temas etmeyi gerektiren sporlar gibi hızlı tempoda yapılan egzersizlerin yarattığı mekanik titreşimlerin tutunmaya çalışan embriyoyu yerinden oynatabilme riskidir. İkincisi embriyo transferi yapıldıktan sonra hızlı tempolu egzersizlerin ortalama vücut ısısını 2 dereceye kadar yükseltebilmektedir. Gebe adayı kadının vücut ısısındaki ani yükselişlerin düşüğe ve ölümle sonuçlanan anomalilere yol açtığı bildirilmektedir.
Bu bağlamda başarılı bir gebelik için en güvenli olan embriyo transferinden sonra yoğun kardiyovasküler egzersizden kaçınmak ve günde 30 dakikaya kadar yürüyüş gibi hafif egzersizler yapmaktır.
EMBRİYO TRANSFERİ SONRASI SOSYAL HAYAT VE STRES
Tüp bebek tedavisi ve sonrasındaki sosyal hayat konusunda yapılan araştırmalara göre ne fazla istirahatin ne de aktif bir hayatın olumsuz etkilerine rastlanmamıştır. Embriyo transferi sonrasında 1- 2 saat dinlenmenin dışında aşırı ağır yüklerden kaçınarak anne adayının hayatına devam etmesi mümkündür. Bu bağlamda sosyal yaşam içinde embriyonun tutunmasını en olumsuz etkileyecek durum strestir.
Tüp bebek tedavisi sürecinde, anne adayının stresten mümkün olduğunca uzak durması, kendisini sakinleştirecek aktivitelerde bulunması ve eğer gerekliyse mutlaka psikolojik destek alması, sürecin olumlu yönde ilerlemesi açısından da oldukça önemlidir.
Anne adayları embriyo transferi sonrasında, çok stresli bir ortam olmadığı ve üreme sağlığına zarar verebilecek kimyasallara maruz kalınmadığı sürece iş hayatlarına ve normal günlük yaşantılarına devam edebilmektedirler.
EMBRİYO TRANSFERİNDEN SONRA İŞYERİMDEN İZİN ALMALI MIYIM?
Tüp bebek tedavisi gören hastaların bazıları embriyo transferinden sonra işten bir süre ayrı kalmanın embriyonun tutunma şansını artıracağını umarak yıllık izin kullanıyorlar. Araştırmalar iş yükünü azaltmanın tüp bebek başarısı üzerinde olumlu bir etkisi olmadığını gösterdi.
Kadınlar genelde stresli dönemlerinde işyerlerindeki arkadaşlarından önemli ölçüde sosyal destek sağlayabiliyorlar. Bu destekten uzak kalmak ve bunun yerine evde oturup tedavinin sonucu hakkında endişelenmek yarar sağlamaktan çok zarar verebiliyor.
Bu bağlamda eğer iş ortamı stresliyse izin alınabilir, huzurlu geçen bir iş yaşamından uzaklaşmanın bir gerekliliği yoktur. Aynı düzlemde bazı anne adaylarında işten izin alıp sürekli evde kalmanın da ayrı bir stres yaratabileceği akıldan çıkarılmamalıdır. Ancak iş ortamı çok stresliyse veya hastanın üreme sağlığı için zararlı olabilecek toksinlere (kimyasallar, radyasyon gibi) maruz kalınıyorsa transfer sonrası izin kullanmak uygun olabilir.
EMBRİYO TRANSFERİ SONRASINDA BANYO YAPILIR MI?
Tüp bebekte embriyo transferinin ardından ortalama 24 saat geçtikten sonra anne adayının ılık suyla banyo yapmasında her hangi bir sakınca yoktur. Ancak transfer sonrasındaki belli bir süre boyunca, aslında gebeliğin her hangi bir döneminde sıcak su ile banyo önerilmez.
TRANSFER SONRASI ÖKSÜRÜYORUM, BİR ZARARI OLUR MU?
Hayır. Transfer sonrasında hapşırmak, öksürmek, uyurken sağa, sola dönmek ve merdiven inip çıkmak bu süreci olumsuz etkilemez.