SEBEPSİZ İNFERTİLİTE(KISIRLIK) NEDİR?
İnfertilite yani kısırlık; kadın yaşının 35’in altında olduğu durumlarda 1 yıl, 35’in üzerinde olduğu durumlarda 6 ay boyunca düzenli ve korunmasız olarak cinsel ilişkiye girilmesine rağmen gebeliğin oluşmaması durumudur.
SEBEPSİZ İNFERTİLİTE NEDİR?
Bazı durumlarda çiftlerin her ikisinde de üreme ile ilgili her şey yolunda gözükse de gebelik sağlanamaz. Açıklanamayan infertilite diğer bir deyişle sebepsiz kısırlık olarak adlandırılan bu durumda, çiftler için farklı tedavi yolları denenebileceği gibi bazı çiftler 3 ila 6 ay kadar doğal yollarla gebe kalmayı deneyebilir.
İnfertil çiftlerin yaklaşık %10 - 15 'inde bu durumu açıklayacak herhangi bir neden bulunmamaktadır. Hem kadın ve hem erkek detaylı mueyeneden geçirilir, yapılması gereken tüm testler yapılır, sonuçlar değerlendirilir ve infertiliteye neden olacak bir olgu saptanmaz ise bu duruma açıklanamayan infertilite denir.
AÇIKLANAMAYAN İNFERTİLİTEYE NASIL TEŞHİS KONUR?
Bu tanıyı alan çiftlerde kadın gençtir, yumurtalık rezervi iyidir ve düzenli yumurtlaması ve adetleri oluyordur, birtakım temel hormon testlerinde sorun yoktur, tüpleri açık ve sağlıklıdır, rahminde doğuştan gelen ya da sonradan oluşabilecek bir sorun saptanmamıştır. Erkeğin sperm parametreleri de normaldir.
Kısaca çiftin temel değerlendirilmesi sonrasında bir sorun saptanmamıştır.
Temel testler sonucunda konulan sebebi açıklanamayan infertilite tanısı hastaya ve hekime bundan sonra izlenebilecek yollar açısından ışık tutar.
SEBEPSİZ İNFERTİLİTENİN NEDENLERİ NELERDİR?
Sebepsiz infertilite nedenleri hala araştırılsa da kesin nedeni henüz saptanamamıştır. Otoimmün bozukluklar, gıda hassasiyeti ve intoleransı, toksik bir etkiye maruz kalma, tiroit bozuklukları ve stres gibi faktörlerin sebepsiz infertiliteye etkisi olduğu düşünülmektedir.
SEBEPSİZ İNFERTİLİTENİN EN BÜYÜK NEDENİ STRES
Hamile kalma sürecinin uzaması çiftler için stres kaynağı olabilmektedir. Bu stres kadınlarda daha çok görülmektedir. Kadınlar bu süreçte; adet günü hesabı, ilişki zamanlaması, yumurtlama takibi ve adet gecikmesi beklentisi içinde oldukları için çok daha fazla stresle baş ederler. Her ay adet kanamasını beklemek de ayrı bir stres sebebidir. Ayrıca eşten destek görülmemesi de stres seviyesini arttırmaktadır. Artan stresle beraber etkilenen hormonlar nedeniyle gebe kalma süreci daha da uzayabilir. Nedensiz infertilitenin altında yatan sebep stres olabilir. Açıklanamayan infertilite tedavisinde stres yönetimi ve yardım almak çok önemlidir.
SEBEPSİZ İNFERTİLİTENİN TEDAVİ BASAMAKLARI NELERDİR?
Normal çiftler arasında herhangi bir döngüde aylık gebe kalma şansı ortalama yüzde 20 olmasına rağmen, açıklanamayan infertilitesi olan hastaların aylık gebe kalma şansı tedavi olmadan sadece yüzde 1-4’tür.
Bu grup çiftlerin bir kısmına daha fazla zaman tanındığında doğal yollarla gebelik oluşacaktır.
3 yıllık infertiliteden sonra kendiliğinden gebe kalma oranı %40 iken, 5 yıldan sonra %20’ye düşmektedir. Yani, her ne kadar nedeni açıklanamayan infertil çiftlerin çoğu tedavi olmadan gebe kalabileceklerse de yıllar geçtikçe şansları azaldığı için tedaviye başvurmaları gerekmektedir. Tedavinin amacı aylık gebe kalabilme oranlarını normal çiftlerin seviyesine çıkartmaktır.
İlk basamak yumurtlama takibi olabilir
Bu durumdaki çiftlerin gebelik şansları azalsa da hiçbir zaman sıfır değildir. Tedavi sürecinde bazı çiftler, kendiliğinden gebelik elde edebilir. Bu çiftlere; kendiliğinden gebelik için adet günleri ve şanslarının yüksek olduğu dönemler anlatılır veya basit yumurta geliştirme ve takibi yapılarak zamanlı ilişki önerilir.
Tedavi olarak ilk basamak yumurta geliştirici ilaçlar uygulayarak ya da doğal yumurta gelişimini takip edip, yumurtlama sağlayıcı enjeksiyonun(çatlatma iğnesi) ardından, zamanlanmış ilişki önermektir.
Tedavinin ikinci basamağı aşılama tedavisidir. Bu tanıyı almış çiftlere bir ya da birkaç kez aşılama(intrauterin inseminasyon, IUI) uygulanabilir.
Aşılama ile başarılı olunamadığında tüp bebek tedavisine geçilebilir. Genel olarak bu grupta genç ve ciddi sorun saptanmamış çiftler bulunduğundan, tüp bebek tedavi başarı yüzdesi fazladır.